Alles wat je moet weten over Landgoed De Wielewaal

Landgoed de Wielewaal ligt in de gemeente Eindhoven, om precies te zijn in stadsdeel de Maan. Dit geweldige stukje natuur is sinds vorig jaar in handen van de gemeente, en wordt omgevormd tot een openbaar stadsbos voor Eindhovenaren en bezoekers.

De Wielewaal is niet alleen een symbool van de geschiedenis van deze gemeente en stad, maar ook een geweldig stuk natuur. In handen van Philips is het heidegebied omgevormd tot een waanzinnig bos, en eindelijk zal ook het publiek binnenkort kunnen genieten van zowel het landgoed als de gebouwen.

Dus laten we eens kijken wat de historie vertelt over dit fenomenale landgoed en wat je kunt verwachten zodra de deuren zijn geopend. De Wielewaal bevindt zich overigens dicht bij het trainingscomplex van PSV en Eindhoven Airport.

Historie Landgoed de Wielewaal

Landgoed de Wielewaal is een natuurgebied met bebouwingen. Het begon als heidegebied in 1850 en is daarna langzamerhand overgegaan tot bosgebied. Inmiddels kennen vrijwel alle omwonenden het landgoed, evenals de voormalige eigenaar Anton Philips die er zelf nooit heeft gewoond. Het grondgebiedheeft een tijdje de naam Philips Park gehad, een naam die bij inwoners nog steeds leeft.

Anton Philips is uiteraard bekend van het gelijknamige merk. Waar hij ooit begonnen is als verkoper in het bedrijf van zijn vader en broer, die een gloeilampenfabriek hadden gekocht. Anton Philips kreeg al snel meer leiding en wist het bedrijf groot te maken. De zakenman woonde na zijn succes zelf in Villa de Laak, dat ook in Eindhoven ligt.

Een deel van het landgoed werd door Philips geschonken aan het publiek en kreeg ter ere de naam Philips de Jongh Wandelpark. Dit gebied bestaat uit naaldbomen, die zijn geplant in opdracht van de heer Philips. Rond dezelfde periode in 1920 tot 1930 werd ook een fruittuin aangelegd en een pinetum. Het resterende landgoed dat nog in privéhanden was had toen nog steeds een omvang van 325 hectare, oftewel 325.000 m2. Ter vergelijking, een voetbalveld is ongeveer 0,7 hectare (ha) groot.

Na de dood van Anton Philips besloot erfgenaam Frits Philips wel om op het landgoed te gaan wonen, in een kenmerkend landhuis dat hij liet bouwen in 1934. Het heeft de naam Landhuis de Wielewaal en heeft een oppervlakte van 2.582 m2. En voor degene die het zich afvragen, een wielewaal is een zwart gele zangvogel die zich vooral in de toppen van bomen schuilhoudt. Je moet dus je best doen om het beestje te spotten. Over het landhuis zelf doen een aantal verhalen de ronde, waaronder dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog in handen was van de Duitsers die Nederland hadden bezet.

In 1998 werden er meerdere bouwwerken geplaatst op het Landgoed de Wielewaal, in de vorm van luxe villa’s op een onbebost gebied van 36 ha. Dit werd gedaan om het onderhoud van de enorme lap grond te kunnen onderhouden. Na de dood van Frits Philips in 2005 werd het landgoed inclusief alle bouwwerken verkocht en kwam het in handen van Marc Brouwers. Die het in 2016 weer in de verkoop zette en de gemeente Eindhoven het landgoed in 2022 kocht voor 29 miljoen euro. Hoewel Quote 500 miljonair Brouwer in zijn handjes klapt, vragen velen zich af of dit duurste landgoed van Nederland het prijskaartje waard is geweest.

Hiermee zijn ze niet alleen eigenaar van het meest exclusieve landgoed van Nederland, maar ook van het gelijknamige landhuis, inclusief een gouden Bentley in mint condition die zich bevindt in de woning. Deze is namelijk geplaatst in de kelder tijdens de bouw en heeft nog nooit door de straten van Eindhoven gereden. De wijnkelder zelf is ook erg uniek en bestaat uit stenen van het kasteel van hertogin Sissi, dat is ontworpen door een beroemde kelderbouwer. Hoewel het gebouw grotendeels is gerenoveerd, is de rookkamer nog geheel in tact. Het is de enige ruimte in originele staat, inclusief decoraties zoals geweren. Het is alsof je een stap terug doet in het verleden, zoals je in de onderstaande video kunt zien.

De geschiedenis van landgoed de Wielewaal op een rij:

• 1850 heidegebied
• 1850 omvorming tot bosgebied
• 1912 Landgoed de Wielewaal gekocht door Anton Philips
• 1920 een deel van het gebied werd geschonken aan het publiek
• 1932 bouw van landhuis de Wielewaal
• 1998 bouw van meerdere villa’s
• 2005 landgoed te koop gezet door Philips
• 2016 landgoed te koop gezet door Brouwers
• 2022 gekocht door gemeente Eindhoven
• 2023 zal worden geopend voor het publiek

De toekomst van Landgoed de Wielewaal

Landgoed de Wielewaal is nu in handen van de gemeente Eindhoven en zal worden opengesteld voor publiek, waarvoor al een ruimtelijk plan bekend is op het moment van schrijven. De gemeente was overigens niet de enige geïnteresseerde, want onder de drie andere potentiële kopers bevond zich ook een projectontwikkelaar. Het plan om op het landgoed 750 woningen neer te zetten zou desastreus zijn voor de natuur en werd niet goedgekeurd door de gemeente zelf.

In handen van de gemeente zal alles met elkaar worden verbonden door middel van ecologische verbindingsroutes, dit is inclusief de huidige tuinen. De natuur zal centraal staan en er zal tevens een stiltegebied komen om de natuur en haar inwoners te stimuleren. Er wonen bijvoorbeeld wilde reeën, die al generaties lang door de bossen heen rennen. De Kromme sloot, met de officiële naam de Groote Beek, zal een belangrijke rol spelen om het gebied te voorzien van water en droogte te voorkomen.

Maar ook aan de mens zal worden gedacht, door het aanleggen van wandel- en fietspaden om optimaal te kunnen genieten van dit unieke stukje natuur in de stad. Het landhuis de Wielewaal zal ook een bestemming krijgen, evenals de Hut van oom Tom (de portierswoning). Velen betrokkenen hebben inspraak gehad op de invulling en een theehuis behoort bijvoorbeeld tot de mogelijkheden. Maar ook een boomtoppenpad voor voetgangers en fietsers, een atletiekbaan, huurwoningen, een uitkijktoren en andere ambitieuze ideeën zijn de revue gepasseerd.

De ontwikkelingsvisie is inmiddels tot in detail uitgewerkt, waarbij de kern neerkomt op een stadsbos dat voor iedereen toegankelijk is. Dit betekent dat er ook veel plek is voor natuurbehoud en het voornamelijk bos moet blijven. Met dit in gedachten is het gebied opgedeeld in de volgende 8 zones:

• Landgoed de Grote Beek met hoofdentree en een gebied voor dagbesteding
• Landgoed Philips fruittuin met een voedselbos, plus mobiele recreatie- en werkplekken
• Kennislandgoed BioArt Lab met een openluchtschool
• Sportpark de Herdgang met speelvelden en wandelpaden
• Philips de Jongh Wandelpark met een struinpad en een paviljoen
• Landgoed Mispelhoef en buitenplaats Strijpse Es met entree en parkeergelegenheid
• Philips van Lenneppark met entrees en een struinpad
• Buitenplaats Welschap met fietsroutes en een stadscamping

Conclusie

Landgoed de Wielewaal is een natuurgebied met historie. Hoewel het ooit begon als heidegebied is het inmiddels een enorm bos inclusief meerdere villa’s en een landhuis in opdracht van voormalig eigenaar en stadsicoon Philips. Inmiddels is Landgoed de Wielewaal in handen van de gemeente Eindhoven voor een som van 29 miljoen euro, die heeft besloten om het open te stellen aan het publiek en meerdere voorzieningen te ontwikkelen voor het groeiende aantal inwoners van de stad.

Zowel inwoners als experts zijn betrokken geweest bij dit plan, waarin de natuur centraal moet blijven staan. Hoewel er meerdere paden worden aangelegd, evenals parkeerplaatsen en mogelijkheden voor recreatie, moet het vooral een plek blijven om van het bos te genieten. Niet alleen aan de mens maar ook aan de natuur zal worden gedacht, door het gebied met elkaar te verbinden en de bestaande beek te gebruiken om het landgoed te voorzien van water.

Hoewel de Wielewaal op het moment van schrijven nog gesloten is voor publiek, is het een plek om in de gaten te houden. Een nieuwe locatie om te genieten van de Nederlandse natuur, in het hart van Brabant.